Ашальчи Оки:версиослэн висъяськемзы

Пушкесэз ӵушемын Пушкесэз ватсамын
ч-п r2.7.1) (робот ватсаз: tt:Ашальчи Оки
ч-пТупатонлэн валэктонэз ӧвӧл
1-тӥ чур:
'''Ашальчи́Акилина Оки́Григорьевна Векшина''' – Акилина Григорьевна Векшиналэн (''литература удысын уже кутоно кушем нимыз.'' Вордскемын'''Ашальчи́ [[1898]] аре [[16 апрель|16 оштолэзе]] туала [[Грах ёрос (УдмуртияОки́''')|Грах ёрослэн]] музъемтодмо вылазудмурт Ускыкылбурчи, (ӟучгожъяськись нимыз Кузебаево)но гуртынэмъясь. [[Айво ИвиАшальчи]]лэн сузэрез. [[Ашальчи]] сяськалэсь нимзэ псевдоним.
 
=== Биографиез ===
Нырысь-валысь дышетскиз гуртысьтызы 2 классъем школаын. Собере выжиз Марийской АССР-ысь [[Карлыган]] черкогуртэ. Тае йылпумъямез бере дышетӥсь луиз (Окилы соку 16 арес гинэ вал). 1919-тӥ арын дышетсконзэ азьланьтӥз Казаньысь рабфакын. Бырйиз эмъясьлэсь удыссэ. 1928-тӥ арозь тыршиз син эмъясь луыса. Уно калыкез утиз синтэм кылёнлэсь. Трахома висёнэн ӟеч-ӟеч нюръяськемез понна басьтӥз Удмурт АССР-ысь дано врачлэсь нимзэ. Быдӟым война дыръя Оки хирург кариськиз. Ож йылпумъяськем бере ужаз [[Алнаш|Алнаш черкогуртысь]] больницаын. Акилина Векшина - [[Удмуртия|УАССР]]-ысь дано эмъясь.
Вордскемын [[1898]] аре [[16 апрель|16 оштолэзе]] туала [[Грах ёрос (Удмуртия)|Грах ёрослэн]] музъем вылаз Ускы (ӟуч нимыз Кузебаево) гуртын. [[Айво Иви]]лэн сузэрез.
Нырысь-валысь дышетскиз гуртысьтызы 2 классъем школаын. Собере выжиз Марийской АССР-ысь [[Карлыган]] черкогуртэ. Тае йылпумъямез бере дышетӥсь луиз (Окилы соку 16 арес гинэ вал). 1919-тӥ арын дышетсконзэ азьланьтӥз Казаньысь рабфакын. Бырйиз эмъясьлэсь удыссэ. 1928-тӥ арозь тыршиз син эмъясь луыса. Уно калыкез утиз синтэм кылёнлэсь. Трахома висёнэн ӟеч-ӟеч нюръяськемез понна басьтӥз Удмурт АССР-ысь дано врачлэсь нимзэ. Быдӟым война дыръя Оки хирург кариськиз. Ож йылпумъяськем бере ужаз [[Алнаш|Алнаш черкогуртысь]] больницаын. Акилина Векшина - [[Удмуртия|УАССР]]-ысь дано эмъясь.
 
[[1933]] но [[1937]] аръёсы сое политикаен герӟаськем мугъёсын янгыше уськытыны тыршиллям но кӧня ке дыр ӵоже пытсэт сьӧрын но возиллям, но янгыше уськытэмзы вал юнме шорысь. Озьы ке но, Ашальчи литература удысын ужамысь дугдоно луиз.
 
Кулӥз [[1973]] аре [[31 октябрь|31 коньывуонэ]] [[Алнаш]]ын. Алнаш черкогуртын усьтэмын быдӟым кылбурчилы сӥзем музей.
 
=== Творчествоез ===
Ашальчи Оки – удмурт калыклэн яратоно кылбурчиез. Кылбуръёсыз пӧлысь куд-огез пӧрмытэмын кырӟанлы, соосты али но яратыса кырӟало. Печатласькыны 1918 арысен кутскиз «[[Гудыри]]» но «[[Виль синь]]» газетъёсын. [[1928]] аре солэн кык книгаез потэ: «Сюрес дурын» удмурт кылын но «О чём поёт вотячка» ӟуч кылын (та книгалы кылбуръёссэ берыктӥз но дасяз [[Кузебай Герд]]). Со сяна, Ашальчи кӧня ке туж устоесь очеркъёс но гожтӥз. Ашальчи Оки нылпиослы сӥзьыса но кылбуръёс, очеркъёс, веросъёс пӧрмытъяз. Но калыклы усьтӥськиз кылбуръёсыныз - лирической героез мур пуштросъем, малпаськонэ выйытӥсь.
 
Ӵем дыръя лирической героез - выль улонэ кыстӥськись возьдаськись сямо нылмурт. Со шӧдӥське, кылсярысь, «Возьдаськон», «Мон тодам вайисько», «Мон визьтэм вал азьло» но мукет кылбуръёсаз. Ашальчи Оки [[Пушкин, Александр Сергеевич|А. С. Пушкинлэсь]] «Если жизнь тебя обманет» кылбурзэ удмуртэ берыктӥз.
 
Эшъяськиз тодмо удмурт тодосчиен, кылбурчиен но югдытӥсен [[Кузебай Герд]]эн.
 
Акилина Григорьевналэн ужъёсыз пӧртэм кунсьӧр кылъёсы берыктэмын. Франциысь кылысь кылэ берыктӥсь [[Моро, Жан-Люк|Жан-Люк Моро]] гожтэ: «Ашальчи Окилэн кылбуръёсыз туж ненегесь, кышномурт кадесь». Ашальчи Окилэн француз кылэ берыктэм кылбуръёсыз кырӟанъёслы пӧрмизы ни.
 
[[1933]] но [[1937]] аръёсы сое политикаен герӟаськем мугъёсын янгыше уськытыны тыршиллям но кӧня ке дыр ӵоже пытсэт сьӧрын но возиллям, но янгыше уськытэмзы вал юнме шорысь. Озьы ке но, Ашальчи литература удысын ужамысь дугдоно луиз.
 
Кулӥз [[1973]] аре [[31 октябрь|31 коньывуонэ]] [[Алнаш]]ын. Алнаш черкогуртын усьтэмын быдӟым кылбурчилы сӥзем музей.
 
[[Категория:Литература Удмуртиын]]