Горький чугун сюреслэн Иж регионэз

Горький чугун сюреслэн Иж регионэз — Горький чугун сюреслэн вить регионъёсыз пӧлысь одӥгез. Кылдытэмын 2010-тӥ арын ГЖД-лэсь одӥг нимъем люкетсэ (отделенизэ) пӧрмытэмен. Удмуртиысь тросэныз чугун сюресъёсын кивалтэ. Озьы ик ужа чугун сюрес инфраструктура бордын Свердловск улосын, Пермь шаерын, Татарстанын но Башкортостанын.

Горький чугун сюреслэн Иж регионэзлэн кивалтонниез интыяськемын Иж карын, Гагарин урам, 4-тӥ юрт адресъя. Иж регионлэн валтӥсь станциез луэ Ижевск станция.

Историез Тупатыны

ГЖД-лэн Иж регионэзлэн историез 1945-тӥ арын кутскиз. Со аре южтолэзе Кузон чугун сюреслэн кивалтонниезлэн косонэныз Ижевск станциын нуон-ваёнъя но паровоз возёсъя ёзэтъёс кылдытэмын вал. 24-тӥ толсуре 1947-тӥ арын соос пӧрмытэмын Кузон чугун сюреслэн Иж люкетэзлы. Составаз пырем сюресъёслэн огъя кузьдалазы нырысь-валысь 347 км гинэ вал. Иж люкетлы ужаны юрттылӥзы Агрыз станцилэн но Пермь чугун сюреслэн паровоз депооссы.

1957-тӥ арын Иж отделение борды Кузон чугун сюреслэн Огырчи люкетэз огазеяськиз. 12-тӥ тулыспалэ 1962-тӥ арын Горький чугун сюреслэн ини Иж люкетэз выльысь бадӟымаз: со борды Красноуфимск отделение валчеямын вал.

1979-тӥ арын отделенилэсь сюресъёссэ электрификация ӧдъямын: 1984-тӥ арозь со быдэстэмын валтӥсь ход кузя, 1990-тӥ арын электрификация ортчытэмын Ижысен Огырчиозь.

1996-тӥ арын ГЖД-лэн Иж люкетаз 80 станциос вал, соос пӧлын Агрыз но Ижевск — маршрутъёс кылдытӥсь бадӟымесь гердъёс; озьы ик ужазы кык локомотив но вагон депо, вить сюрес дистанциос, герӟетъя, лэсьтӥськонъя, электроснабжениея, коммунальной хозяйствоя но культурая предприятиос. 1994-тӥ арын отделениын ужасьёслэн лыдзы 19 800 пала адями вал. 1990-тӥ арын сюреслэн отделениеныз 14,4 млн. тонна котыръёс келямын вал, 1994-тӥ арын — 4,3 млн. тонна. Отделенилэн локомотив паркезлэн инъетаз 1996-тӥ ар ёрсын электровозъёс вал.

10-тӥ пӧсьтолэзе 2010-тӥ арын ГЖД-лэн Иж люкетэз пӧрмытэмын Горький чугун сюреслэн Иж регионэзлы.

Инфраструктура Тупатыны

Регионлэн пумъёсыз луо станциос: Зилай (уйпалан), Алнаш (лымшор палан), Кизнер (лымшор-шунды пуксён палан) но Дружинино (шунды ӝужан палан). Вань сюресъёслэн огъя кузьдалазы 1200 пала километр.

Иж регионлэн сюресъёсаз сложной инженерной лэсьтӥськемъёс ӧжыт ӧвӧл. Соос пӧлын Кам вамен кык сюресъем выж, 40 метр мурда шорнюк вамен виадук Полухино котырсконын, гурезь сюрлоос улын трос иськемъем тоннельёс Красноуфимск кар ёросын но мукетыз.

Сюреслэн дистанциосыз
Агрыз ПЧ-23
Ижевск ПЧ-24
Сарапул ПЧ-25
Чернушка ПЧ-26
Красноуфимск ПЧ-27

Кивалтӥсьёсыз Тупатыны

  • А. Е. Карпов (1945—1946)
  • И. А. Новичков (1947—1951, 1953—1954)
  • Ф. С. Боткин (1951—1952)
  • Л. И. Корольков (1952—1953)
  • П. М. Фомин (1954—1962)
  • Г. И. Чернов (1962—1967)
  • А. Т. Зинченко (1967—1976)
  • Е. С. Вальков (1976—1979)
  • В. С. Сивков (1979—1992)
  • К. А. Роговец (1992—2000)
  • А. Н. Рябков (2000—2007)
  • А. А. Лапшин (2007-тӥ арысен)

Литература Тупатыны

  • Удмуртская республика: Энциклопедия / Гл. ред. В. В. Туганаев. — Ижевск: Удмуртия, 2000. — Б. 364. — 800 б. — 20 000 экз. — ISBN 5-7659-0732-6.
  • Литвинова Д. За семь десятков лет сделано немало // Волжская магистраль. — 2018. — № 1. — Б. 3. — URL: http://www.gudok.ru/zdr/168/?ID=1398966&archive=45533