Юкаменск ёрос

Юкамен ёрос (Удмуртия)» бамысь кудланьтэмын)


Юкаменск ёрос Удмуртилэн уй палаз интыяськемын. Центрез — Юкаменск черкогурт. Мукет улон интыос пӧлысь тужгес тодмо луо Ёжгурт, Палагай, Пышкизь, Ӵаӵӵагурт.

Юкаменск ёрос
[[Суред:|200px|Юкаменск ёрос Удмуртилэн карта вылаз]]
Центр Юкамен
Улӥсьёс
 - ваньмыз 10 605
 - плотность 10,4 адями/км²
Территория
 - ваньмыз 1019,7 км²

Бускель ёросъёсыз: Яр, Глаз, Красногорье но Киров улосысь Фалёнки ёрос.

Ёрослэн музъем вылтӥз бызё Ватка, Люкмы, Сада шуръёс.

Юкамен ёросын улӥсьёслэн лыдзы ог 11 800 адями.

Ёрослэн кылдэмез Тупатыны

Юкаменск ёрос кылдытэмын 15-тӥ июле 1929-тӥ арын. Отчы пыризы Глаз уездысь Юкаменск, Ёжевской но Курьинской волостьёсысь 17 сельсоветъёс. 1931-тӥ арын быдтэмын вал Святогорск ёрос, отчы пырись сельсоветъёс выжтэмын Юкаменск ёросэ. 1935-тӥ арын та ёрос нош ик люкемын кыклы: Юкаменск но Святогорской. 1963-тӥ-1967-тӥ аръёсы Юкаменск ёрос пыртэмын вал гурт удысъя Глаз ёросэ. 3-тӥ январе 1967-тӥ арын Юкаменск ёрос выльысь кылдытэмын вал.

Юкаменск ёросын 10 сюрс 455 улӥсез. Удмурт Республикалэн 25 ёросъёсыз пӧлысь калыклэн лыдызъя Юкаменск ёрос 24-тӥ интыын. Удмуртъёс - 48,2%, ӟучъёс - 16,1%, бигеръёс - 19,5%, бесерманъёс - 15,1% (2002-тӥ арлы).

Кивалтон ёзъёс Тупатыны

Юкаменск ёросын кун власть быдэсъяське, ёрослэн Уставез вылэ пыкъяськыса. "Юкаменск ёрос" муниципал кылдытэтлэн тӧроез Борис Васильевич Востриков. Ёрос администрацилэн тӧроез Ирина Аверьянова Ипатова. Закон кылдытъян ужез быдэсто ёрос кенеше пырись 22 депутатъёс. Бырйисько 5 арлы, берлоез кенеш быръемын 8-тӥ октябре 2006-тӥ арын.

2005-тӥ арын Юкаменск ёрослэн радлыкез воштэмын. Отчы пыре 8 поселение: Вылӥ Уни, Засековской, Ертем, Ёжево, Пышкет, Палагай, Шамардан, Юкаменск.

Экономика но культура Тупатыны

Юкаменск ёросысь "Агрохимия" огазеяськон гыбед поттэ, "Монолит" предприятие - кирпич. Вань етӥн сэстон заводзы. Юкаменск ёросын нюлэс, пу арбериос дасяло. 27 гурт предприятиос но 76 пала фермер огазеяськонъёс. Будэто картошка, ю нянь, етӥн, бакча емыш. Потто сӥль но йӧл-вӧй. Юкаменск ёрос Ижкарен герӟаське Юкаменск - Глаз - Ижкар автомобиль сюресэн.

Культура но дышетон удыс ёросын 17 школа. Со пӧлысь 10-эз шор ёзо школа, 7-ез - начальной тодон-валан сётонъя но 13 нылпи сад. Ёросын ужа Нылпи творчествоя юрт, спортъя но искусствоосъя школаос. Ёросын культурая 19 юрт, 17 библиотека, 2 музей, ёрос больница но амбулатория. ёросын 31 синпелет, со пӧлысь 15-ез археологилэн узырлыкез лыдъяське. Ёросын потэ "Знамя Октября" газет.

Чӧлсконъёс Тупатыны